موتور خودرو، قلب تپنده و منبع نیروی محرک آن‌ است که از بهم پیوستن قطعات متعددی تشکیل شده و با همکاری آن‌ها موفق به تولید نیروی لازم برای به حرکت در آوردن چرخ‌ها می‌شود. هر یک از قطعات موتور، اهمیت خاص خود را دارند. چرا که عملکرد ناصحیح هریک می‌تواند منجر به کاهش بازده موتور شود و یا آن‌ها را با مشکلی جدی مواجه کند. گاهی نقص یک قطعه از موتور ممکن است ایجاد آسیب و استهلاک در برخی قطعات دیگر کند و گاهی حتی موتور به دلیل ایجاد مشکل در یک قطعه به طور کامل از کار می‌افتاد و حتی روشن نیز نمی‌شود. سوپاپ یکی از این قطعات موتور است که احتمالا نامش را زیاد شنیده‌اید اما درباره‌ وظایف و چند و چون کارش چندان گفته نشده است.بنابراین شناخت و علم کافی نسبت به وظیفه‌ هریک از این قطعات در موتور لازمه‌ استفاده‌ بهینه از خودرو است.   در این مقاله می‌خواهیم بدانیم سوپاپ چیست، چه وظایفی دارد و چه تاثیری در عملکرد موتور می‌گذارد. همچنین اینکه آیا انواع آن در بازده موتور موثر است یا خیر. با ما همراه باشید.

سوپاپ چیست و چه وظایفی دارد؟

سوپاپ کلمه‌ای با خواستگاه فرانسوی (Soupape) و به معنی دقیق دریچه است. سوپاپ یکی از اصلی‌ترین قطعات انواع موتورهای احتراق داخلی است و البته در موتورهای دیگری مانند  پمپ‌های آب به کار می‌رود. در واقع سوپاپ به هر چیزی که ورود و خروج چیزی را کنترل کنند اطلاق می‌شود. سوپاپ در خودرو روی سرسیلندر قرار می‌گیرد و ورود و خروج هوا را کنترل می‌کند. به بیان دقیق‌تر این قطعه‌ قارچی شکل وظیفه کنترل ورود هوا به درون محفظه‌ احتراق و خروج دود از دریچه‌های سر سیلندر را بر عهده دارد. این هوای ورودی لازمه‌ تشکیل مخلوط سوخت و هوا و صورت گرفتن انفجار است و هوای خروجی یا دود نیز مازاد احتراق که خروجش لازمه‌ ادامه‌ روند فعالیت موتور است. با توجه به اینکه صورت گرفتن احتراق درون سیلندرها نیاز به فضای ایزوله و غیر قابل نفوذ دارد باید گفت وظیفه‌ دیگر سوپاپ‌ ماشین تامین این فضا به  کمک سرسیلندر و واشر سرسیلندر است. بنابراین سوپاپ‌ها با زمان بندی مناسب در حرکت و باز و بسته کردن به موقع دریچه‌های بلوک سیلندر یا سرسیلندر هم دود و هوا را به سمتی که باید هدایت می‌کنند و هم محفظه‌ غیرقابل نفوذ احتراق را تشکیل می‌دهند. بنابر شرح وظایف سوپاپ می‌توان گفت یک سوپاپ خوب دارای این خصوصیات است: ۱. ضریب حرارتی بالا دارد و قادر به تحمل حرارت بالا است. همچنین به خوبی حرارت خود را به بدنه سرسیلندر منتقل می‌کند. ۲. حرارت زیاد منجر به سوختگی و یا ایجاد خوردگی در آن نمی‌شود. ۳. مقاومت لازم را در برابر ضربات دارد. ۴. یک سوپاپ خوب به سرعت دچار ساییدگی نمی‌شود. سوپاپ ‌ها بر حسب نوع موتور روی سرسیلندر یا بلوک سیلندر قرار می‌گیرند. گاهی سوپاپ‌ ها درون سیلندر یا سرسیلندر هستند.