همگی این کلمات معرف یک تکنولوژی واحد در صنعت مکانیک خودرو میباشند که دنده تایم، زنجیر تایم ، تسمه تایم، تسمه تایمینگ و یا زنجیر موتور قسمتی از موتور احتراق داخلی است که زمان‌بندی سوپاپهای موتور را کنترل می‌کند. در بعضی از موتورها برای این کار از چرخدنده ها و بعضی زنجیر و بعضی تسمه بجای یکدیگر استفاده می‌شود.

تاریخچه:

زمانبندی موتورها در ابتدا توسط دنده و بعضی زنجیر انجام می‌شد که باعث می‌گردید موتور ماشین با سر و صدا و اصطلاحاً سنگین کار کند. به همین دلیل و همچنین به علت سادگی استفاده، هزینه کمتر، عدم نیاز به روغن کاری و راندمان بالاتر، به تدریج چرخ دنده ها جای خود را به زنجیر ، و  زنجیر جای خود را به تسمه داد. اولین تسمه تایم در سال ۱۹۴۵ مورد استفاده قرار گرفته‌است. در سال ۱۹۶۲، خودروی آلمانی «گلاس ۱۰۰۴» اولین خودرویی بود که از تسمه تایم استفاده می‌کرد و به تولید انبوه رسید. سپس در سال ۱۹۶۶ پونتیاک برای اولین بار در آمریکا از تسمه تایم در محصول Tempest خود استفاده کرد. در سال ۱۹۶۶ شرکت Vauxhall تولید طراحی جدیدی از موتورهای ۴ سیلندر را آغاز کرد که در آن از تسمه تایم استفاده می‌شد و همین ترکیب بندی امروزه در غالب خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته در خودروهای گران قیمتی ( خودروهای Sport)  که دارای شتاب و قدرت بالایی میباشند بیشتر از زنجیرتایم برای افزایش راندمان و کاهش هزینه ها استفاده میگردد.  

عملکرد:

در موتور احتراق داخلی، دنده تایم به واسطه میل تایم و یا زنجیر تایم و یا تسمه تایم میل لنگ را به میل بادامک (ها) متصل می‌کند، تا به نوبت بسته شدن و بازشدن دریچه سوپاپ‌ها را کنترل کند. یک موتور چهار زمانه مستلزم این است که سوپاپ‌ها یکبار در هر دو دور میل لنگ باز و بسته شوند که دنده تایم به واسطه میل تایم و یا زنجیر تایم و یا تسمه تایم این کار را انجام می‌دهد. این تسمه دارای دندانه‌هایی است تا بوسیله آن، میل بادامک (ها) را همزمان با میل لنگ بچرخاند. در بعضی از طراحی‌های موتور، تسمه تایم همچنین می‌تواند برای به حرکت دراوردن دیگر اجزاء موتور از قبیل پمپ آب و پمپ روغن نیز استفاده شود.  

مزایا دنده تایم چیست؟

• هزینه سرویس و نگهداری بالا به نفع تولید کننده.

 

معایب دنده تایم چیست؟

• هزینه تولید بالا
• استهلاک بالا
• ایجاد لرزش زیاد
• هزینه سرویس و نگهداری پس از کارکرد های نچندان طولانی
• کاهش تقریبی گشتاوری
• نیازمند به افراد باتجربه جهت تعویض و سرویس و نگهداری

مزایا زنجیر تایم چیست؟

• کاهش هزینه تولید
• کاهش وزن موتور نسبت به دنده تایم
• افزایش قدرت موتور و گشتاوری موتور
• کاهش هزینه سرویس و نگهداری
• کاهش چشمگیر لزرش موتور
• کاهش صدا نسبت به دنده تایم در دراز مدت
• راحتی سرویس
• تنظیم دقیقتر تایم سوپاپها
• عمر بسیار بالا نسبت به دنده تام و تسمه تایم،
• استفاده در موتورسیکلت های با کیفیت تا قدرت 220 اسب بخار تا گشتاوری 60 نیوتون متر تا حجم 2000cc
• استفاده شده در موتور وسایل نقلیه گران قیمت و پر شتاب و پر قدرت ( بیشتر برای ماشین های مسابقه ای )

 

معایب زنجیر تایم چیست؟

• ایجاد صدای کم از شروع بکار موتور (قابل تشخیص فقط در موتورسیکلت ها)

مزایا تسمه تایم یا تسمه تایمینگ چیست؟

• کاهش چشمگیر هزینه تولید
• کاهش وزن موتور نسبت به زنجیر تایم
• کاهش چشمگیر بسیار لزرش موتور
• کاهش چشم گیر صدای موتور
• راحتی سرویس و تعویض آن توسطه همگان
• با صرفه بودن برای خودرو های شخصی

 

معایب تسمه تایم یا تسمه تایمینگ چیست؟

• عمر پایین تر نسبت به زنجیرتایم حداکثر تا 60000 کیلومتر
• افزایش هزینه سرویس و نگهداری، عدم
• استفاده زیاد از دورهای بالای  4000دور در دقیقه باعث استهلاک سریع قطعات می گردد
• عدم استفاده از دنده مناسب بخصوص در سربالائی ها و یا عبور از روی سرعت گیرها باعث فشار خیلی زیاد روی تسمه میگردد
• خرابی تسمه سفت کن که در صورت گیرپاژ کردن آن باعث کشیدگی و پارگی تسمه تایم خواهد شد
• زیاد سفت کردن تسمه که در ابتدا باعث خرابی تسمه سفت کن و در نهایت خرابی تسمه خواهد شد
• عدم استفاده از خودرو بمدت طولانی ( بیش از 1000کیلومتر به صورت مداوم)